ساختار نابرابری در اقتصاد ایران

طرح مسأله: با توجه به اهمیت مسأله نابرابری و تأکید سیاست گذاران کشور بر آن کاهش، مقاله حاضر به دنبال شناسایی ساختار نابرابری در اقتصاد ایران در دهه اخیر و آگاهی از عوامل مرتبط با تغییرات نابرابری در بین خانوارهای ایرانی در دهه مزبور و به ویژه دوره 84-1383 می باشد. روش تحقیق: در این مقاله با از داده های خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران برای سال های 1376 تا 1384، ضمن محاسبه شاخص های نابرابری ضریب جینی و اتکینسون سعی شده است با توسل به قابلیت تفکیک پذیری شاخص های نابرابری طبقه آنتروپی، نابرابری در سطوح دهک ها و نیز بر اساس تفکیک مخارج خانوارها محاسبه شوند. همچنین علاوه بر این با استفاده از رگرسیون چندکی، نحوه تاثیرگذاری ویژگی خانوارها بر افزایش نابرابری در سال 1384 نسبت به سال 1383 در کنار نتایج حاصله از تفکیک شاخص های طبقه آنتروپی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: براساس ضریب جینی، نابرابری در طول 10 سال اخیر دارای روند نزولی بوده است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تایل نشان می دهد که در مناطق شهری7/85 تا 9/88 درصد و در مناطق روستایی 9/81 تا 2/89 درصد از کل نابرابری مربوط به وجود نابرابری بین دهک های درآمدی بوده است. نتایج رگرسیون چندکی نشان می دهد که حمایت از خانوارهای با سرپرست زن و دارای تحصیلات دیپلم و پایین تر که مستاجر می باشند در کاهش نابرابری درون دهک ها اثر مثبت دارد. نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در طول دهه گذشته ساختار نابرابری اقتصاد ایران علی رغم تغییراتی کوچک در روند آن، از ثبات نسبی برخوردار بوده است و به طور متوسط حدود 87 درصد از نابرابری ها، ناشی از نابرابری در بین دهک ها بوده است. همچنین علت اصلی در سال هایی که کاهش نابرابری صورت گرفته، ناشی از کاهش نابرابری در مخارج غیر خوراکی بوده است.